sidi moussa tabakhanesi
chouara tabakhanesi
fes'te sur duvarlarının içinde, yani medina'da nefes alınabilecek kentsel boşluklardan (yani meydanlardan) söz etmek mümkün değil. medina'nın içinde mekansal olarak büyük kamusal boşluklardan söz edeceksek, fes'in en ünlü mekanlarından da bahsediyoruz demektir: tabakhaneler. ama tabii bunlar öyle pek "nefes almalık" mekanlar değiller, tam tersine nefesinizi tutmanız gerekiyor. özellikle derilerin temizlenmesi için kullanılmak üzere depolanan güvercin pisliğinin kokusu dayanılabilecek gibi değil. ama tabii bir fas atasözünde -sanırım kelimelerle de oynanarak- dendiği gibi "dar dbagh dar dhab" (tabakhane bir altın madenidir).
fes'teki tabakhanelerden ilk defa yıllar yıllar önce izzet keribar'ın fotoğraflarıyla haberdar olmuştum. keribar'ın fotoğraflarında çanakların içlerinin rengarenk olduğunu hatırlıyorum.
tabakhanelerden en ünlü ve en büyük olanını, derenin hemen kıyısına konumlanan chouara tabakhanesini görmek için, etrafını sarmış olan ve buraya bakan deri dükkanlarının içinden en üst kottaki teraslarına çıkıyorsunuz. dükkan çalışanları size tabakhaneleri görmenin ücretsiz olduğunu söyleseler de, kapıda elinize bir tutam nane tutuşturup sizi üst kottaki terasa kadar eşil ettikleri ve tabakhaneler hakkında kabaca bir şeyler anlattıkları için, dükkandan alışveriş etmeyecekseniz, onlara en azından gönlünüzden kopacak bir bahşişi vermenizi bekliyorlar.
dereden uzak, kentin içine doğru olanı sidi moussa tabakhanesi bence etrafını saran yapılarla diğerinden daha etkileyici. nasıl ki her bir çanak, deriler için onların etraflarını saran, kenarları yükselen bir kap, burada derilerin kurutulması için kurulmuş ahşap strüktürler ve onlardan da yükselen kentteki diğer yapılar da bu tabakhane için bir çanak; yani, kent dokusunun içine açılmış adeta devasa bir çanak gibi burası. bu nedenle de hem koku daha yoğun hem de görsellik.
ama buraya tek bir dükkanın içinden girilebiliyor ve bahşişten çok kişi başına tatmin edici bir ücret ödemeniz bekleniyor, verdiğiniz beğenilmeyip daha fazlası isteniyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder