bedenin hafızasında yolculuk

(fotoğraf: per morten abrahamsen)

bu akşam garajistanbul'da tüyler ürpertici bir yolculuk yaptık. sırtı bize dönük yere oturmuş, kafası olmayan (veya: kafası, içinden çıktığı karanlığa gömülü) bir varlığın önce kollarının, ayaklarının oluşumuna, eciş bücüş halde sürünmelerine, sendelemelerine, gittikçe zenginleşen bedenini keşfedişine, ellerini kullanmayı öğrenişine, uzuvlarının dengesini bulmaya çalışışına ve 55 dakika sonunda iki ayağının üstünde durmuş ve yüzü bize dönük olarak vakur bir bakışla bizi süzmesine tanık olduk. nasıl ki en başta ışık varlığın sadece sırtını aydınlatıyorduysa, sonda da en son sönen ışık ayakta duran varlığı arkasından (yani sırtından) aydınlatandı.

"rankefod" adlı performansı ile; arkaik bile denemez, daha öncesi, tarih-öncesi devirlerdeki insansı varlıklarından ve evrim sürecinin ilk dönemlerindeki hayvansı varlıklardan günümüz insanının bedenine miras kalmış, bedenimizin hafızasında saklanmış duruşları, hareketleri bulup çıkardı kitt johnson.

johnson'un "performans sergileyen bedeninde" ise; 12 yıl eğitimini aldığı jimnastikten, yer aldığı dövüş sanatları, butoh, alman ekspresyonist tiyatrosu, modern dans gibi atölye çalışmalarına bütün bir birikimi hissediliyordu. ama öyle bir birikim ki; imbikten süzülmüş, öze dair ne varsa sadece onun geride kaldığı, fazlası, çapağı olmayan.

stravinski'nin "bahar ayini"nden daha arkaik, daha ilkel ne olabilir diye merak ederken; arkaiğin de öncesindeki "müziği" (yani: sesleri, hışırtıları, sürtünüşleri) biraraya getiren sture ericson'un çalışması dahiyaneydi.

insan bedeninin cinsler-üstü ve türler-üstü panoramasının çizilmesinde en az kitt johnson'un koreografisi kadar etkili olan başka bir unsur da mogens kjempff'in ışık tasarımı idi; johnson'un sadece bedeninde değil, duvar veya arka perdeye vuran gölgelerinde de hayranlıkla seyrettik bedenin hafızasındaki tarih-öncesi, hatta tarihler-üstü yolculuğu.

idans04'ün daha başındayız, belki çok erken ama "rankefod"u şimdiden bu festivalin en etkileyici, en unutulmaz performansı ilan etmek işten bile değil.

detaylı ve özenli hazırlanıyor olsa da idans broşürlerine ve meraklılarına bir katkı:
rankefod dancada bir çeşit deniz kabuklusu, bir tür deniz midyesi anlamına geliyormuş.
ingilizcesi cirripede (crustacean). latincede cirrus: kıvrım, pes - pedis: ayak.