mimarlık alanında dünya çapında en prestijli ödüllerden biri olan ağa han ödülünü iki kere kazanmış olan turgut cansever [kendisiyle mustafa armağan'ın 1993 yılında yaptığı bir söyleşinin de içinde bulunduğu 2002 tarihli "kubbeyi yere koymamak" adlı kitabında yer alan] bir yazısında şunları söylüyor:
“cami yapıp bunu göklere kadar yükselen üç şerefeli minarelerle donatmayı düşünen ve bunun için çaba sarfeden kişi, minareyi bu kadar yüksek yapmakla islam’ı yahut o eseri meydana getiren kişileri kurtaracak bir ‘güç’ vücuda getirdiği zannında. bunun bir bakıma “şirk” koşmak olduğunu unutuyor. islam kültürünün çok üstün vasıflı bir ürününün (örneğin selimiye’nin) alınıp bugün tekrar edilmesinin çözüm olduğunu zannetmek, o ürüne ilahi güç atfetmek anlamına gelir. onun islam’ın hangi evrensel prensiplerini yansıttığını, hangi tarihi ve mahalli sürecin yansıması olduğunu tahlil etmediği zaman; bugün yapacağımızın hangi evrensel islami değerlerin icabı olarak gerçekleştirilmesi lazım geldiğini, hangi islami çabanın tarihi sürecin bugünkü hangi mahalli şartların (teknoloji, yapılar arası münasebet, sosyal örgütlenmenin şartları vs.) ürünü olduğun tahkik edilmediği zaman bu, eserin ‘meselesi’nin bulunmadığını gösterir.”
turgut cansever ayrıca; genelde islam ve özelde osmanlı kültüründen ve felsefesinden bahsederken, inancın sürekli bir hareket halinde olunduğunu vurgular ve büyük bir ideolojinin sembolü olarak camileri örnek verir; büyük ve kalıcı olma iddiasında olmadıklarını, aksine küçük olma peşinde olduklarını belirterek; tamamen kalıcı olduğuna inanılan ideolojilerin sembollerinin dahi o kadar kalıcı olmadıklarına dikkat çeker. ardından da peygamberin “her nesil ne olduğunu yeniden anlamak mecburiyetindedir” vahiyine atıfta bulunarak; peygamberin neslinin bunu böyle gördüğünü ama, her neslin farklı şekilde görmek ve yeniden anlamak mecburiyetinde olduğunun haberinin verildiğini vurgular.
ve ekler:
“büyük sadelik bütün islam kültürünün, bütün islami ürünlerin ayrılmaz, değişmez bir temel özelliğidir.”
antalya karakaş camisi (turgut cansever)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder