yaz geldi mi avrupa'nın belli başlı kentlerinin dans festivalleri arka arkaya dizilirler. bana göre bunlardan; genç -veya kendini genç hisseden- seyirciye hitap eden, dinamik, avant-garde, yenilikçi ve performans sanatına göz kırpan en önemli üç tanesi: temmuz'un ilk 15 gününde amsterdam'daki julidans, temmuz ortası-ağustos ortası arasında viyana'daki impulstanz ve ağustos'un son 15 gününde berlin'deki tanz im august'tur.yıllardan beri programlarını uzaktan takip ettiğim julidans'ın bu seneki toplamı benim için o kadar heyecan vericiydi ki, kuzenim s.'nin lojistik, manevi ve fiziki desteğini de alarak, kültür başkentimiz istanbul'dan sekiz günlüğüne ayrılmayı göze aldım.
sanırım burada önemli bir şeyler kaçırmadım. orada ise, kolay kolay -bazıları imkansız seviyede- istanbul'da sahnelenemeyecek gösteriler seyrettim.
dünya dans sahnesinin ünlü, ünsüz, popüler, underground, büyük ölçekli iş yapan, solo takılan ne kadar "l'enfant terrible"ı (yaramaz çocuğu) varsa bu sene julidans'taydı, şansıma onları sekiz günlük amsterdam kaçamağıma sıkıştırabildim. marie chouinard, dave st-pierre, jan fabre, ivo dimchev, lisbeth gruwez bunlardan öne çıkanları.
fabre ve dimchev'i istanbul'daki gösterilerinden tanıyordum, şaşırmadım. özellikle chouinard ve st-pierre'i çok çok çok merak ediyordum; ikisinin işlerine de hayran kaldım; çok etkileyiciydiler!!!
bu sekiz günün tetikçilerinden biri de, her yaptığı şeyi -nedense- koşulsuz beğendiğim sidi larbi cherkaoui'nin, flamenko cadısı maria pages ile ürettiği "dunas" adlı çalışmaydı. her zamanki gibi iki gece üstüste "dunas"ı seyrettim ve bir kere daha bu iki benzersiz sanatçıya hayran kaldım; provokatif, yıkıcı, rahatsız edici olmadan nasıl bu kadar büyük laflar edebildiklerine, toplum-din-insan ilişkileri eleştirisi yaparken nasıl sanatlarından ödün vermeyip nefes kesici güzellikte sahneler yarabildiklerine bir kere daha tanıklık ettim.
kuzenim v.'nin istanbul'da düğünü olmasaydı, kuzenim s.'nin "ısrarlarına" dayanamayıp bir hafta daha amsterdam'da kalabilir; sekiz sene önce 65 yaşındakilerle hazırlanmış olanını seyrettiğim pina bausch'un "kontakthof"unun bu sefer 14 yaşındakilere uyarlanmış halini ve yine çok merak ettiğim italyan-hollanda kırması emio greco'nun "para-diso"sunu da izlerdim.
julidans'ın bu seneki programında istanbul'da daha önce seyretme şansına erdiğimiz akram khan'ın "gnosis"inin ve idansçılar sayesinde gerçekleşen p.a.r.t.s. gösterilerinden en ilginç olanının -daniel linehan'ın "not about eveything"inin- de bulunduğunu söylemek isterim. dans platform ve idans'a teşekkürler.
julidans'ta seyircilerden yana neredeyse hiç bir sıkıntı yaşamamış olmamız şaşırtıcı değil tabii; yanlışlıkla çalan bir-iki telefon, sıkılıp telefonunun ekranına, saatine bakan bir-iki kişi dışında, iki akşam yanımızda oturan çiftler gösterileri (ikisi de "dunas"tı) hiç beğenmemiş olmalarına rağmen -sonunda hiç alkışlamamalarından ve birbirilerine "hiç bir şey anlamadım" demelerinden belliydi- sessiz sessiz oturup seyrettiler, ne tek kelime konuştular ne de broşür karıştırdılar.geçen seneki amsterdam gezimde de fark etmiştim, hollandalılar pek kolay ayağa kalkıyorlar alkışta. "ayyyynnnı bizdeki gibi!" hatta bizden de önce.
öyle viyana'da, berlin'de olduğu gibi ayakta alkışlamak küçümsenmiyor anlaşılan. tabii, ayakta alkış öyle havaifişek gibi patlayıp sönmüyor; defalarca sahneye davet ediliyor sanatçılar.
seyirci açısından pek sorun yoktu ancak julidans ekibinin organizasyonu biraz amatörceydi. bizim "v.i.p." havalı iksv'mizin çok gerisinde olduklarını söyleyebilirim; 20 yıllık bir festival için fazla acemiydiler, aksaklıklar da bayağı garipti. işte bir kaçı:
.bilet satışının yapıldığı internet sitesi hatalarla doluydu: gösterilerin bir kaçına ya ulaşılamıyordu ya da ulaşılsa da bilet satın alınamıyordu.
.festival programında olmamasına rağmen bilet satış listesinde gözüken, ancak bilet almak için tıkladığınızda "teknik problem" hatası verip sizi telefonla satışa yönelten gösteri bilgileri vardı.
.hiçbir gösteri zamanında başlamadı; en erken 10 dakika gecikmeyle!
.festivalin yapıldığı tiyatrolardan birinde gösteri sonrasında sanatçılara çiçek verilirken, diğerlerinde verilmiyordu.
.gösteri sonrasında yapılacak sanatçı söyleşileri konusunda görevliler bihaberdi. hatta bir akşam tabelasyı koymuşlar, gittik oturduk üst fuayede hazırlanmış koltuklara, 10 dakika sonra geldiler, bu akşam değil yarın akşam olacak diye!
gösteriler sonrası yapılan sanatçı söyleşileri, dansçı veya koregorafları yakından tanımak için birebirdi.seyircinin bu söyleşilere takılmak konusunda pek heyecanlı olduğunu söyleyemem. bizim idans'ın söyleşilerindeki tenhalığı düşününce: "ayyynnı bizdeki gibi!"
her ne kadar söyleşileri yapan hollandalı dans eleştirmenlerinin istinasız hepsi (üç farklı hanıma denk geldik) birbirinden sinir, beceriksiz ve bilgisiz idiyseler de, sidi larbi'yi, maria pages'i, dave st-pierre'i, gösteriden sonra hemen duşunu alıp soluğu fuayedeki söyleşide alan dansçıları görmek, onlarla konuşmak, gündelik hallerine tanık olmak hoştu.
julidans'ın açılış ve kapanış'taki dans partilerine denk gelememiş olsam da (kuzen kapanış partisine gitmeyi planlıyordu, acaba bu akşam orada olacak mı), israilli toplulukların 19.00 ve 20.30 seanslarında gösterilerinin olduğu tek gün, tiyatronun lokantasında düzenlenen dans partisine kuzenimle katılma şansımız oldu. hollandalılar gibi kendimizi podyumun ortasına atmadık, ama pek keyifliydi. özellikle 65-70'lik teyzelerin gençlere taş çıkartan figürleri inanılmazdı!
julidans, 01-14 temmuz 2010 (amsterdam)
1. un peu de tendresse bordel de merde!, dave st.pierre, compagnie dave st-pierre, ***** (09tem)
2. dunas, sidi larbi cherkaoui & maria pages, ***** (02-03tem)
3. the golden mean (live), marie chouinard, compagnie marie chouinard, ****.5 (04tem)
4. mana, noa wertheim, vertigo dance company, **** (08tem)
5. birth of prey, maarten van cauwenberghe & lisbeth gruwez, voetvolk **** 07tem
6. jailbreak mind, fabien prioville, **** (04tem)
7. big mouth & coveriance, niv sheinfeld & oren laor, **** (08tem)
8. libido, dave st.pierre & andre gingras, **** (05tem)
9. the china project, jin xing & chris haring, jin xing dance theatre & liquid loft, ***.5 (06tem)
10. paris, ivo dimchev & christian bacalov, *** (06tem)
11. another sleepy dusty delta day, jan fabre, troubleyn, **.5 (07tem)
ne güzel bir yazı olmuş, Kerem !
YanıtlaSil"ayyynııı danzon'daki diğerleri gibi"
V.'ın evleneceğini bilmiyordum, bahsi geçmemişti anlaşılan, aslında ne yalan söyleyeyim bu işi onun gibi asi bir çocuğa hiç yakıştıramadım ya neyse.. allah mesut etsin :)
sevgiler.n.