pina bausch'un başyapıtı café müller'i ilk defa, 1998 mayıs'ında istanbul'da atatürk kültür merkezi büyük salon'da bausch'un hong kong'dan esinlendiği yapıtı der fensterputzer (cam temizleyicisi)'ni seyredip, kalbimden vurulup, gösterimin ertesi günü koşturduğum goethe enstitüsü'nde bulduğum vhs kasetten izlemiştim. kasedi evde kendime kopyalamıştım da.
café müller'i uzun süre o vhs kasetten izledim, bausch'a dair heyecanımı ve merakımı paylaşan mimarlık öğrencilerime ve arkadaşlarıma izlettim. sonra aynı kaydın dvd'si çıktı. şimdi de pina bausch vakfı'nın internet sitesinden izlenebiliyor (tıklayın). [ilgilenenler için, aynı sitede yapıtla ilgili bir sürü detay, kostüm fotoğrafı da var.]
café müller'i canlı olarak ise; pina bausch hayattayken bizzat onun da dans ettiği (çünkü bausch hayattayken de bir kaç istisna gösterimde onun rolünü topluluğun başka dansçıları, örneğin helena pikon, clementine deluy dans ederlerdi) 2007 eylül'ünde üst üste iki akşam wuppertal schauspielhaus'ta ve bir kere de bausch'un ölümünden sekiz ay önce kasım 2008'de düsseldorf'da seyretmiştim.
.
bausch hayattayken café müller ile diğer bir başyapıtı der frühlingsopfer (le sacre du printemps / bahar ayini) -bir kaç istisna dışında- aynı akşamda arka arkaya sahnelenecek şekilde programlanırdı, turnelere de bu şekilde giderdi. altı kişilik kadrosu, içe dönük ve sakin yapısıyla café müller'in ardından verilen yarım saatlik arada sahne bütünüyle değişir; ikinci yarıda 24 kişilik kadrosu, dışa dönük ve dinamik yapısıyla bahar ayini sahnelenirdi. böylece tek akşamda hem topluluğun bütün dansçılarının görev aldığı bir program oluşur, hem de bausch'un sanatının dans tiyatrosundan çağdaş dansa bütün yelpazesi ortaya konurdu.
ilk sahnelendiklerinde (şimdi artık topluluğun repertuvarında olmayan) başka yapıtlarla eşleştirilmiş olan bu iki orta metraj yapıtın (café müller yaklaşık 40 dakika, bahar ayini 35 dakika sürer) bir zaman sonra aynı akşamda arka arkaya sahnelenmeye başlanmasına gerekçe olan başka özellikler/gerekçeler var mıydı bilmiyorum.
.
dansçı: taylor drury
bu sezonun başında, topluluğun 2028'e kadar genel sanat yönetmeni olarak göreve başlayan fransız koreograf boris charmatz café müller'in tek başına sahnelendiği yeni bir format yarattı (eskiden bu durum istisna idi).
bu format aynı akşama iki veya üç seans koymaya imkan veriyor; yapıt her seansta topluluğun farklı dansçılarından oluşan bir kadroyla sahneleniyor. örneğin café müller önümüzdeki temmuz'daki paris turnesinde üç akşam üçer defa, üç akşam da ikişer defa (yani: altı akşamda toplam 15 gösterim) olarak programlanmış ve aynı akşamdaki seansların farklı kastlar tarafından sahneleneceği belirtilmiş. istanbul'da da ikinci akşam (26 ekim) iki seans olarak programlanmış.
tanztheater wuppertal'in bu yeni yapımında bausch hayattayken sahnelenen kadrodan hiç bir dansçı yer almıyor, yani café müller'in bu yeni versiyonu topluluğun bütünüyle yenilenmiş genç ekibi tarafından oynanıyor. 2023 ocak ayında wuppertal'de tanztheater wuppertal ile pina bausch vakfı'nın ortaklaşa düzenliği ve café müller'in müziklerinin ilk defa canlı olarak icra edildiği özel gösterimin künyesinde genç dansçılardan oluşan üç ayrı kast listesini görmek mümkün.
bausch'un dans ettiği café müller'deki ikonikleşmiş "beyaz gecelikli uyurgezer kadın" rolünü yeniden canlandıran dansçılar arasında, topluluğa 2020 yılında katılmış olan trans birey naomi brito da var. umarım istanbul gösterimlerinde o da yer alır.
2014'ten beridir topluluğun kadrosunda olan türk asıllı alman dansçı çağdaş ermiş de café müller'de rol alıyor. umarım onun bulunduğu kast da istanbul'da sahneye çıkar.
.
yıllar önce mimesis dergisinin sadece café müller üzerine düzenlediği bir toplantıya ben de konuşmacı olarak davet edilmiştim. o toplantıda yaptığım konuşmayı merak edenler, tıklayabilirler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder