çamurdan performatif tablolar: tierra efímera

atta bebekler ve çocuklar için uluslararası sanat festivali bu sene üçüncü defa gerçekleşiyor. ilk iki yılında seyrettiğim bütün gösterileri çok beğendiğim (ve blogumda da haklarında yazdığım) festivalde bu sene de seyrettiğim ilk gösteriden memnun çıktım; ispanyol-fransız colectivo terron (çamur kolektifi) topluluğu "tierra efimera" adlı gösteriyle beni büyüledi.

ışıklar kararıyor, alacakaranlığın kırmızı loşluğunda garip bir ses sarıyor her yeri. başta anlamıyoruz nereden ve nasıl geldiğini, neden çıktığını sesin; sanki yoktan varoluyor evren.
loşluk aydınlığa döndükçe, sesi perdeye arkadan püskürtülen suyun çıkardığını anlıyoruz. sahneyi kaplayan beyazperde suyla yıkanıyor. hayatın temel kaynağı ve başlangıcı su, gösterinin de teknik olarak gerçekleşmesini sağlayan ana öğe oluyor böylece.

"tierra efímera" seyirciye; arkasından bütünüyle ıslatılan beyazperdenin üzerine, yine arkadan farklı şekillerde (şırıngayla, fırlatılarak, püskürtülerek) ve farklı yoğunluk ve miktarlarda atılan çamur malzeme yoluyla, belli bir anlatı çizgisi takip etmeyen görsel tablolar sunuyor. yaklaşık 40 dakika boyunca şehrin sokaklarından çiçek tarlalarına, video oyunlarından uzayın derinliklerine özgürce seyahat ediyoruz. bazı sekanslardaki tablolar soyut, bazıları figüratif; ancak hepsinin oluşum süreci performatif, aynı zamanda birbirlerine dönüşmeleri de.

performatif çünkü resimler/çizimler o anda ve belli bir süreçte oluşuyor/ortaya çıkıyor. ayrıca çamur ve su gibi organik malzemelerin davranışları bir dereceye kadar öngörülebilir olsa da, çok da kontrol edilebilir olmadığı için eminim tablolar her defasında farklı çıkıyordur.
ışık arkadan verildiği için, bazı sekanslarda beyazperdeye icracıların parmak, el ve kollarının gölgelerinin düşmesi de gösterinin performatifliği arttırıyor. bu kısımlar görsel olarak da daha etkili ve derinlikli.

topluluk üyeleri gösteri sonrasındaki kısa takdim konuşmasında; kolektif olma durumlarının ve çamur gibi bedava ve her yerde bulunabilen bir malzemeyle çalışıyor olmalarının altını çizdiler.
gösteri sanatları içinde bu gösteriyi tarif edecek bir tür var mı bilmiyorum, benim aklıma "çamur tiyatrosu" gibi bir tanım geldi. dünyada bu malzemeyle bu tip iş üreten başka gösteri sanatları toplulukları var mı, onu da bilmiyorum.

istanbullu çocukları ve meraklı yetişkinleri çamur kolektifi (colectivo terron) ile tanıştırdığı için atta festival ekibine yürekten teşekkürler.
festival 9 aralık'a kadar devam ediyor; bence festivalde bir gösteriyi gözünüze kestirin ve bir bilet alın, pişman olmayacaksınız.