on soruluk sohbetler 112: rabih mroué

fotoğraf: housam mcheimech

Performansın özü sizce nedir?

Sanatın, tiyatronun ve performansın özü bence sanatçıların, tiyatrocuların düşüncelerini, sorularını, şüphelerini seyircilerle paylaşabilecekleri bir platform açmak, belki gösteri sonrasında tartışma açıp, diyalog yaratmak.

Sanatın dönüştürücü gücüne inanıyor musunuz? Nasıl?

Evet, sahne sanatlarının ve sanatın bu büyüsüne, bu anlamda tartışmaları, münazaraları, yeni fikirleri, yeni kavramları gerçekten ateşleyebileceğine inanıyorum. Sanki bu bana filozofun hayattaki rolü, düşünceleri gibi geliyor. Ama Bertolt Brecht'in ifade ettiği anlamda ve üzerine yazdığı anlamda eğlence unsuru da önemli. Yani bu anlamda eğlencenin de dönüştürücü bir gücü var.

Bir iş üretirken hangi kaynaklardan beslenir, nelerden ilham alırsınız? Rüyalarınızın işlerinizde etkisi olur mu?

Elbette bana ilham veren şey gerçeklik, etrafımda ve dünyada olup bitenler, özellikle de her türlü krizin aralıksız yaşandığı bir bölgeden geliyorum, yani ilham veren şey esas olarak benim günlük hayatım. Çok basit, günlük hayatım. Bu kadar.

Eğer zaten halihazırda bir adı yoksa, üzerinde çalışmakta olduğunuz yapıta adını vermeye ne zaman karar verirsiniz? Çalışmalarımdan birinde, İstanbul’da sunacağım Bana Sigarayı Bıraktır adlı eserimde bahsettiğim bir şey var. Her iş yaptığımda iyi bir başlık bulmakta zorlanıyorum. Böylece zamanla, gelecek projeler için başlıkları topladığım özel bir not defteri oluşturmaya karar verdim. Gelecek projeler için bu şu anlama geliyor: Gelecekte bunların neye dönüşeceğini bilmiyorum. Yani bir performance-lecture olabilir, bir performans olabilir, bir makale olabilir, bir video olabilir… Bilmiyorum. Ama ne zaman güzel bir başlık bulsam onu deftere yazıp özel defterde saklıyorum. Çünkü zamanla başlıkların eserle ilgili olmalarına gerek olmadığını, herhangi bir şey olabileceğini keşfettim. İsimlerimiz gibi. Yani benim adım Rabih. Rabih'in ne demek olduğunu biliyor musunuz?​ Rabih Arapça bahar demektir. Türkçede bahar nedir? (İlkbahar) Yani benim adım “ilkbahar”. İlkbahara benziyor muyum? Başlığın mutlaka eserle ilgili olmadığını görüyorsunuz. İşte bu yüzden başlıkların herhangi bir şey olabileceğini düşünüyorum. Bir isme karar verdiğinizde, o isimle o ismin sahibi arasındaki ilişki birbirlerine anlam katar. İşte benim konseptim bu. Sanki herhangi bir iş için herhangi bir başlığı seçebiliyorsunuz ve işe yarıyor. İsmi/başlığı taşıyan, isme/başlığa anlamını verir ve isim/başlık, sahibine anlam verir. Yani eğer benden hoşlanıyorsan, o zaman adımı da beğeneceksin. Eğer beni sevmiyorsan, adımdan nefret edeceksin. Yani görüyorsunuz… 

Sanatınızı etkilediğini düşündüğünüz biri veya bir sanatçı var mı, varsa kim? 

Hayır pek yok. Belki yazarlar, filozoflar vardır. Ama sanat yaparken ya da nasıl düşüneceğim ve kendi yolumu nasıl bulacağım konusunda değil. Ama eğer beni hala farklı şekillerde etkileyen bir sanatçı sorarsanız, belki sinemadan birini seçerim. Mesela Jean-Luc Godard gibi bir kişi var. Ölümüne dek çeşitliliğiyle beni büyüleyen biri, gerçekten muhteşem ve gerçekten ilham verici bir insan.

Söyleşinin devamını okumak için tıklayın.