roma'da sidi larbi cherkaoui'den "alceste"

©Mehmet Kerem Özel

Yanılmıyorsam Sidi Larbi Cherkaoui'ye ilk opera yönetmenliği teklifi getiren Bayerische Staarsoper (Münih Devlet Operası) idi. Cherkaoui 2016'da sahneye koyduğu Jean-Philippe Rameau'nun ünlü barok operası Les Indes Galantes'ı çok etkileyici şekilde yorumlamıştı. Çağdaşlaştırmış; günümüzün toplumsal ve politik olaylarıyla bağlantılar kurmuştu. Cherkaoui'nin çıkardığı iş koreografik olarak da doyurucu idi. 

Cherkaoui daha sonra Cenevre Operası'yla Philip Glass'ın Sathagayara, Damien Jalet ve Marina Abramovic ile birlikte ise Claude Debussy'nin Pelleas et Melisande operalarını da sahnelemişti. İki yıl önce Bayerische Staatsoper Cherkaoui'ye başka bir barok opera emanet etti: Bu sefer Christoph Willibald Gluck'un Alceste'sini. Bu ay o prodüksiyon, diğer ortak yapımcısı Roma Operası'nda sahneleniyor. Dekor, kostüm, ışık, Cherakoui'nin dans topluluğu Eastman 12 dansçısı sabit, orkestra ve koro Roma Operası'ndan. Ve tabii ki şef ve solistlerin çoğu serbest çalışan sanatçılar.

©Mehmet Kerem Özel

Cherkaoui'nin bu seferki opera yorumu politik veya toplumsal olarak pek suya sabuna dokunmuyor. Maalesef estetik olarak da, örneğin Jalet ve Abromovic'le işbirliğinde olduğu gibi, kusursuz değil. Sahneyi ikiye bölüp, yüksek basamaklar yaratmak koronun hareketini zorlamış. Protagonistlerin hareket düzeninde de bazı sorunlar var. Koreografi kalburüstü ancak benzersiz değil; kollarla başın etrafında hızlıca yapılan hareketler, dansçıların arka arkaya tek sıra dizilip kollarını oynatması gibi çoğu fikir eski Cherkaoui işlerinde çok daha yetkin işliyordu. Cehennem sahnesinde dansçıların ayak ve ellerini uzatan ekstra sopalarla ve siyah bol kostümlerle dört el üzerinde hareket ettirmek bence çok iyi fikir. Akrobasiye de göz kırpan bu fikir, cehennemin zebanilerinin etkili bir şekilde canlandırılmasını sağlayabilirdi, ama Cherkaoui bu fikrin de potansiyelinden yeterince yararlanamamış sanki. Roma Operası'nın orkestrası ve şef Gianluca Capiano temiz iş çıkartıyorlar. Gösterinin esas yıldızları şancılar: Alceste'de Marina Viotti, Admete'de Juan Fransicso Gatell ve Hercule'de Luca Tittoto.

©Mehmet Kerem Özel

Roma'da seyrettiğim bu son gösteri sonrasında bir şeyi fatk ettim. Farklı kurumların düzenlediği diğer iki gösteri öncesindeki, klasik "Lütfen telefonunuzu kapatın" anonsuyla birlikte gösterinin kaç dakika süreceği ve arasız olup olmadığı da söyleniyordu. Roma Operası'nda da iç mekanda çoğu yere her perdenin ve araların süreleri yazan afişler asılmış. Daha önce ne Almanya'daki operaevlerinde ne Paris'tekilerde rastladığım bir uygulama bu. Fuayeye o akşamki gösteride rol alan sanatçıların yazılı olduğu bir A4 yapıştırılır (ki Roma Operası'nda o da vardı ayrıca), ama gösteri ve ara sürelerini içeren bilgisi program kitapçığında bulunur.

Algıda seçicilik olsa gerek, bugün Roma sokaklarında dolaşırken bir sürü saatçi dükkanına rastladım. 

Seyrettiğim hiç bir gösterinin vaktinde başlamadığı bir ortamda, bu anonslar ve açıklamalar İtalyanların saatle imtihanı olsa gerek...