fillersiz dans

fotoğraflar: andreas fischer

tanztheater wuppertal pina bausch'un wuppertal hayvanat bahçesi'deki filler pavyonunu dans sahnesine çevirdiği ilk "underground" performansı nasıl geçmiş?
maalesef orada değildim, ama basından izlenimleri takip ettim. merak edenlerle paylaşmak isterim.

öncelikle, bazı wuppertallilerin gösteri sırasında fillerin rahatsız olacaklarına dair çekincelerini açıkca ifade ettiklerini söylemeliyim. yani, herkes bu etkinlikten aynı derecede heyecanlanmış değildi anlaşılan.
filler iki akşam yapılan provalarda pavyonun içindeyken ve hiç rahatsız olmamışken, hatta hortumlarını kaldırarak dansçılara eşlik etmişken, gösteriden önceki akşam yapılan ve müziğin gerekli yükseklikteki sesiyle verildiği genel prova sırasında rahatsız olmuşlar ve pavyonun kapalı kısmından çıkarılmışlar.
gösteriler sırasında da filler dışarıda tutulmuş, sadece alkışta içeriye alınmışlar. dansçıların alkış esansında fillerin bakıcılarını da aralarına almış olmaları özellikle takdir toplamış.

gösteri 45 dakika sürmüş. hareket kalitesi olarak pina bausch estetiğinin devamı niteliğindeymiş. yapıt, sahneleme mantığı olarak da yine, kolaj kurgusuyla, bausch'un biçemini sürdüren bir yapıya sahipmiş.
gösterinin mekanı kadar temasının da "hayvanat bahçesi" olduğu belirtiliyor. dansçıların hareketlerinde hayvan davranışlarının taklidinin bariz bir şekilde öne çıktığı, hayvanların farklı karakter özelliklerinin de öne çıkartıldığı gelen yorumlar arasında.

pina bausch'un yapıtlarında hayvanlar her zaman belli bir yer tutmuştur; ya canlı olarak ("masurca fogo"daki tavuklar, "nelken"deki bekçi köpekleri) ya içinde insanların olduğu gerçek boyutlu kuklalar  ("keuschheitslegende"deki timsahlar, "arien"deki su aygırı) ya da havada asılı olarak sahnede dolaştırılan kuklalar olarak ("nur du"daki balina), ya dansçıların hareketlerle soyutlayarak taklit ettikleri (ilk aklıma gelenler "nur du"da, "wiesenland"da) ya da projeksiyonla sahneye yansıtılarak (yine ilk aklıma gelen "agua")..
ne pina bausch'un yönetmenliğini yaptığı tek sinema filmi ve bütünüyle sahne dışında çektiği "die klage der kaiserin"de ne de wim wenders'in "pina"sının sahne dışı çekimlerinde wuppertal'in hayvanat bahçesi kullanılmıştı. bu açıdan da "underground" serisinin buradan başlaması anlamlı oldu kanısındayım..

...

wuppertal'e yıllardır ara sıra gittiğim halde, (belki de hayvanların sınırlı bir alana hapsediliyor olmalarından dolayı) bir türlü yolumu düşürmediğim hayvanat bahçesi'ni bu yıl nisan ayında ziyaret etmiştim; gerek mekansal genişliğinden gerekse de hayvanlara sağlanan olanaklardan çok etkilenmiştim. özellikle filler ve maymunlar için yapılmış olan pavyonlar mimari olarak da birer şahseserdi. 

bu vesileyle, 1995 yılında inşa edilmiş olan filler pavyonunun fotoğraflarını da paylaşmak isterim: