21 Nisan 2013 Pazar

seyyar sahne'den iki oyun




seyyar sahne'nin "tehlikeli oyunları"nı geçen sezon izlemiş ve büyülenmiştim. hemen diğer oyunlarının peşine düştüm, sık sık da oynuyorlardı gerçi, ancak ben bir türlü denk getiremedim. mart'ın sonunda tek akşamda "iki oyun birden" yaptılar da yakaladım: tezer özlü'den "çocukluğumun soğuk geceleri" ve pierre riviere'den "ben, pierre riviere..."
ilki 2010 ikincisi 2006 yapımı oyunların sahneleme dili "tehlikeli oyunlar" ile özdeş: dekoru, müziği, makyajı olmayan, oyunculuğa (üç oyunun da yönetmeni celal mordeniz'in deyişiyle "solo performans araştırmaları"na) yoğunlaşan tek kişilik oyunlar. edebiyat uyarlaması olan güçlü metinlerin, yetkin oyunculukların ve boş mekanın seyircide uçsuz bucaksız bir imgelemi hareket geçirdiği oyunlar bunlar.
"tehlikeli oyunlar"da sadece iki salıncak vardı oyuncuya eşlik eden; "çocukluğumun soğuk geceleri"nde üç çarşaf, "ben, pierre riviere.."de bir-iki tebeşir kullanıldı. üç çarşafla hayatı boyunca aykırı olarak yaftalanan bir kızın hikayesi, kara zemini elyazısıyla büyük bir hatırata çeviren tebeşirle ise sıradışı bir câni öyküsü canlanıyor sahne mekanında.
"çocukluğumun soğuk geceleri"nin anlatıcısı nesrin uçarlar'ın hakkını yememek lazım; üstüste bir kaç kere teklemiş olsa da oldukça iyi bir performans çıkardı. ancak esas; "tehlikeli oyunlar"da ilk defa izleyip olağanüstü bir oyuncu olduğuna kanaat getirdiğim erdem şenocak "ben, pierre riviere..."de bu "oyunculuk gösterisinin" bir istisna olmadığını, gerçekten de şu şeytantüyü sahibi ender sanatçılardan biri olduğunu kanıtladı.
"çocukluğumun soğuk geceleri" ile "ben, pierre riviere..." 27 nisan akşamı tekrar peşpeşe itü maçka işletme fakültesinin mütevazi sahnesinde hayat bulacaklar. kaçırmamak lazım; hem enfes iki oyunla başka diyarlarda dolaşmak için, hem de seyyar sahne'nin ege'de inşa etmekte olduğu, herhalde türkiye tiyatrosu için en heyecanverici ve verimli projelerinden biri olan tiyatro medresesi'ne bir bilet parasına yardımda bulunmak için!

19 Nisan 2013 Cuma

2013 / 32. film festivali



.emek sineması'sız 4. yıl!!!!

.polisten ve iksv'den polisiye tedbirler yılı:
.taşsız sopasız barışçıl emek sineması protestosuna polis'in suyu gazlı müdahelesi
.nekes iksv: ilk defa kapılarda indirimli bilet kontrolü; garip şekilde beyoğlu sinemalarında sıkı, nişantaşı-ortaköy'de rahat!

.ortaköy feriye'nin ilk defa festival sineması olması; festivalin sadece yabancı konuk gezileriyle değil, film gösterileriyle de "boğaz'a açılması".
.uzun yıllardır ilk defa kıpkısa reklam kuşağı; iksv ve ana sponsor sayılmazsa sadece bir adet reklam.
.büyük kataloğun basılmadığı yıl.
.küçük kitapçığın kalın ve büyük basıldığı yıl.

.kabus diye görsen inanmayacağın festival rezaleti: bir hanım seyircinin tıkabasa atlas'ta, biletin sahibi kendisi olduğu gerekçesiyle yanındaki boş koltuğa basamakta kalan genç kızı oturtmamakta ısrar etmesi!!!!

.atlas-citys maratonunda eski-sheraton kavşağında dökülen ecel terleri..

.44 seansta 48 film
.benim için: tatmin edici, kalburüstü filmin bol olduğu bir yıl.
.favorilerim belgeseller ve sıradan insanların dertlerini zorlamadan, sade ve doğal anlatan filmler idi.

15 Nisan 2013 Pazartesi

film festivali 32, bilanço
















.leviathan lucien castaing-taylor & verena parayel, abd 2012, ***** (08nsn)
.’45 ruhu the spirit of ’45 ken loach, ingiltere 2012, ***** (31mrt)
.bir deneysel sinema tarihi free radicals: a history of experimental film pip chodorov, fransa 2012, ***** (05nsn)
.cennet: inanç paradies: glaube ulrich seidl, avusturya 2012, ***** (04nsn)
.bayanlar ve baylar final cut – hölgyeim és uraim györgi palfi, macaristan 2012, ****.5 (09nsn)
.inşaat var en construccion jose luis guerin, ispanya 2001, ****.5 (08nsn) 
.kesişen hayatlar krugovi srdan golubobic, sırbistan 2013, ****.5 (09nsn)
.gün doğarken kad svane dan goran paskaljevic, sırbistan 2012, ****.5 (03nsn)
. ...adına w imie... malgoska szumowska, polonya 2012, ****.5 (08nsn)
.cennet: liebe paradies: liebe ulrich seidl, avusturya 2012, ****.5 (02nsn)
.ayıcık teddy bear mads matthiesen, danimarka 2012, ****.5 (07nsn)
.her şey o kadar sessizdi ki boven is het stil nanouk leopold, hollanda 2013, ****.5 (10nsn)
.vecide wadjda haifaa al mansour, suudi arabistan 2012, **** (06nsn)
.kuş yemi yiyen çocuk to agori troei to fagito tou pouliou ektoras lygizos, yunanistan 2012, **** (08nsn)
.beşinci mevsim la cinquéme saison peter brosens & jessica woodworth, belçika 2012, **** (04nsn)
.lucia’dan sonra despues de lucia michel franco, meksika 2012, **** (14nsn)
.cennet: umut paradies: hoffnung ulrich seidl, avusturya 2012, **** (05nsn)
.çocuk pozu pozitia copulului calin peter netzer, romanya 2012, **** (10nsn)
.karakuş blackbird jason buxton, kanada 2012, **** (14nsn)
.sazlık metin erksan, türkiye 1973, **** (13nsn)
.ölme mai morire enrique rivero, meksika 2012, **** (12nsn)
.yük mu-ge jeon kyu-hwan, güney kore 2012, **** (12nsn)
.karanlıktan aydınlığa post tenebras lux carlos reygadas, meksika 2012, **** (13nsn)
.müthiş bir tren metin erksan, türkiye 1973, ***.5 (13nsn)
.telekız call girl mikael marcimain, isveç 2012, ***.5 (06nsn)
.yabancılar dışarı! auslaender raus! schlingensiefs container paul poet, avusturya 2002, ***.5 (06nsn)
.jiseul muel o, güney kore 2012, ***.5 (10nsn)
.geçmiş zaman elbiseleri metin erksan, türkiye 1973, ***.5 (13nsn)
.salyangozlar ve insanlar despre oameni si melci tudor giurgiu, romanya 2012, *** (07nsn)
.ip the tightrope simon brook, fransa 2012, *** (05nsn)
.hanende melek metin erksan, türkiye 1973, *** (13nsn)
.bir intihar metin erksan, türkiye 1973, *** (13nsn)
.henüz hiç bir şey görmediniz vous n’avez encore rien vu alain renais, fransa 2012, **.5 (31mrt)
.gördüğüne inan suspension of disbelief mike figgis, ingiltere 2012, **.5 (02nsn)
.halat la sirga william vega, kolombiya 2012, **.5 (30nsn)
.gülen adam l’homme qui rit jean-pierre améris, fransa 2012, **.5 (05nsn)
.sabır taşı syngué sabour atiq rahimi, afganistan 2012, **.5 (10nsn)
.kuleli ev dom s bashenkoy eva neymann, ukrayna 2012, ** (11nsn)
.marina abromoviç’in hayatı ve ölümü bob wilson’s life and death of marina abromovic giada colagrande, abd 2012, ** (09nsn)
.garip turistler sightseers ben wheatley, ingiltere 2012, ** (01nsn)
.7 kasa 7 cajas juan carlos maneglia, paraguay 2012, ** (01nsn)
.ölü ve mutlu el muerto y ser feliz javier rebollo, arjantin 2012, * (04nsn)
.bukalemunun rengi tsvetat na hameleona emil christov, bulgaristan 2012, * (03nsn)
.kalbimdeki ışık ni guang fei xiang chang jung-chi, tayvan 2012, * (02nsn)
.güreş ve aşk mes séances de lutte jacques doillon, fransa 2012, * (03nsn)
.mekong hotel apichatpong weerasethakul, tayland 2012, * (01nsn)
.öğrenci darezhan omirbayev, kazakistan 2012, * (14nsn)

7 Nisan 2013 Pazar

film festivali 32, izlenim 4

 07.04.2013

emek sineması protestosuna yapılan polis müdahelesinden sonra insanın ne film izleyesi var ne de izledikleri hakkında yazası!

5 Nisan 2013 Cuma

film festivali 32, izlenim 3


festivalde bu sene bünyem, beğenmediğim filmlere karşı bir savunma sistemi geliştirdi. eğer bir film ilk yarım saatinde beni içine çekememişse, gözlerim ağırlaşıyor uyumaya başlıyorum. zinde olmak, yorgun olmak, yemek üstüne, yemek öncesi fark etmiyor; eğer filmi ilginç bulmamışsam 11:00 seansı da olsa uyumaya başlıyorum, eğer ilgimi çekmişse günün dördüncü filmi de olsa cin gibiyim. festivalin ilk gününden beri azımsanmayacak sayıda filmde uyukladım; hiç böyle bir yıl geçirmemiştim. ne garip, bu seneki afişte bülent erkmen'in kullandığı nuri bilge ceylan fotoğrafının adı "uykusuz gece"!

ilk haftanın ninnileri:
.henüz bir şey görmediniz
.mekong hotel
.kalbimdeki ışık
.gördüğüne inan
.bukalemunun rengi
.güreş ve aşk
.ölü ve mutlu
.ip

uyumadığım halde beğenmediklerim:
.garip turistler
.7 kasa

ilk haftanın uykusuz seansları:
.cennet üçlemesi
.gün doğarken
.'45 ruhu
.beşinci mevsim
.bir deneysel sinema tarihi

uyumadığım halde ortalama bulduklarım:
.halat
.gülen adam

3 Nisan 2013 Çarşamba

film festivali 32, izlenim 2


yaşlı müzik öğretmeninin 1941’de toplama kampında öldürülmüş ailesinin izini sürerken karşılaştığı yaşlı kadının kısa monoloğu.
uzun zamandır sinemada bu kadar etkili bir sahne, bu kadar etkileyici bir performans izlememiştim. kadının gözleri öyle bir bakıyordu ki, söyledikleri günlük dertlerdi ancak söyleyiş şekli, ses tonu, hali tavrı o kadar doğaldı ki; o gözler, o sözler içime işledi. o kadın o kadar gerçekti ki. film boyunca o yaşlı kadını unutamadım.

öğretmenin elindeki çiçekleri beğenen, ama yapmalarının daha uzun ömürlü olduğunu söyleyen çocuğunda sözleri de deldi içimi. eskiden kalma bir evin günümüzdeki sakinleri olan bebekli genç çiftin öfkesi de, hoyratlığı da tanıdık geldi bir yerlerden.

goran paskaljevic’ten savaşlara ve faşizme karşı küçük bir ağıt.
avrupa’nın, geçmişinden ders almayan halklarına belleklerini tazeleme imkanı. sadece avrupanın mı?..
paskaljevic’in anlattığı hikaye balkanlarda değil de anadolu’da geçse yadırgar mıydık? filmin kahramanı 1941’de 2.5 yaşındayken öldürülmekten kurtulsun diye belgrad’da bir sırp aileye verilen bir yahudi çocuğu değil de, 1915’te anadolu’da komşu aileye bırakılmış bir ermeni çocuğu olsaydı...
sadece geçmiş mi sözkonusu olan? filmde günümüzün hali de bütün berraklığıyla ortaya konulmuyor mu? son yıllarda tekrar yükselen faşizm…

ne güzel ki film sadece ve sadece bunları anlatmıyor; kısacık sahnelerde günümüzün şehirlerine, buralarda yaşayan insanlara dair çok çarpıcı tespitlerde bulunuyor. örneğin “kentsel dönüşüm”!
ait olduğun topraklardan, evlerden, mekanlardan sürülme; başka mekanlarda yaşanmaya zorlanma..

yerin belleği.. yerin sürekliliğinin kesintiye uğraması.. geçmişin unutturulması; hafıza kaybı..

ve bütün bunların içinde; yerleri, yılları, insanları birbirine bağlayan, birleştiren bir müzik parçası..

sırp usta paskaljevic'ten kurgusu sakin, planları uzun, oyunculukları ve görüntüleri mükemmel, müziği içli, sepya bir başyapıt: "kad svane dan" (gün doğarken)

1 Nisan 2013 Pazartesi

film festivali 32, izlenim 1


ken loach'un mükemmel belgeseli "the spirit of '45" ('45 ruhu), merkezine 1945'te ingiltere'de seçimleri kazanan işçi partisinin ileriki yıllarda arka arkaya hayata geçirdiği birbirinden önemli icraatları alarak, 1920-30'lardan 2010'lara ingiltere'nin enfes bir sosyo-ekonomik panoramasını çiziyor. loach, sosyalizmin getirdikleri ile kapitalizm ve özelleştirmenin götürdüklerini bir bir, tane tane, olayları arka arkaya dizerek, bir çocuğa anlatılır gibi açık ve net bir şekilde ortaya koyuyor; anlayana, çıkartılacak dersler o kadar çok ki!
"'45 ruhu" sadece içeriğiyle değil, basit ama etkili sinematografisi ve kurgusuyla da tatmin edici. festivalde iki kere daha gösterimi var; kaçırmayın!